معرفی اندازه و سایز لوله ها معمول ترین نحوه برای معرفی و پیشنهاد یک لوله میباشد که مطمئنا شما هم به یادگیری در رابطه خصوصیات لوله و تفاوت قطر خارجی و ضخامت یک لوله توجه دارید. درین نوشتهعلمی به معرفی و باز بینی لوله ها از دید سایز، ارتفاع، ضخامت و استانداردهای ابعادی آن میپردازیم. وقتی که آدم نیاز به آب و دیگر سیالات را درک کرد و با اختلال حمل آنها مواجه شد، به تفکر تولید مسیرهایی برای حمل کردنشان برخورد. لوله قطعه اصلی این مسیرهای انتقال سیال از منشاء به مقصد میباشد که در سیستم انتقال سیالات به کارگیری میشود که همین لوله در ظاهر معمولی پارامترهای متعددی برای معرفی و ایجاد دارا است.
فاکتورهای اصلی معرفی لوله
7 فاکتور معرفی اندازه و سایز لوله ها به طور زیرمیباشند.
دسته لوله (Type)
سایز لوله (Size)
جنس و نوع لوله (Material)
استاندارد ابعادی (Dimensional standard)
ضخامت (Thickness)
پیرایش انتهای لوله (Pipe end)
ارتفاع لوله (Length)
درین نوشتهعلمی معرفی اندازه و سایز لوله ها، استاندارد ابعادی لوله، ضخامت لوله و ارتفاع لوله را بازنگری میکنیم که بهتر میباشد در صدر با استاندارد ابعادی لوله ها آشنا شویم.
استاندارد ابعادی لوله ها: کد و استاندارد ASME پر اسم و رسم ترین کد استاندارد در مفهوم پایپینگ میباشد. این کد منشا ابعادی لوله ها نیز هست. ASME B36.10 به معرفی استانداردهای ابعادی کربن استیل ها، استیل های آلیاژی و ASME B36.19 به معرفی استانداردهای ابعادی فولادهای ضد زنگ پرداخته میباشد. فاکتورهای اصلی این استانداردها و معرفی اندازه و سایز لوله ها مشتمل بر مورد های زیر میباشد: قطر بیرونی (Outside Diameter)، ضخامت (Thickness) و وزن (Weight)
قطر بیرونی یا این که به اصطلاح قطر حقیقی یک لوله با ضخامت لوله دو پارامتر منقطع می باشند که نباید با هم غلط گرفته شوند.
معرفی اندازه و سایز لوله ها: سایز لوله عددی میباشد که نمایشگر قطر بیرونی یا این که به عبارتی قطر حقیقی و واقعی لوله میباشد. معرفی اندازه و سایز لوله ها به دو صورت میلی متری و اینچی بیان می گردد و جذاب میباشد بدانید که سایز لوله که همه گیرترین پارامتر برای شناسایی و توصیه گذاری یک لوله میباشد، نحوه تولید لوله را هم معین میکند. طرز بیان اینچی معرفی اندازه و سایز لوله ها: برای بیان سایز یک لوله با واحد اینچ لازم میباشد در صدر با مضمون NPS آشنا شویم.
واحدهای اندازه گیری ابعاد لوله
NPS) Nominal Pipe Size) عددی میباشد مرتبط با قطر بیرونی لوله و معرفی اندازه و سایز لوله ها است. این عدد بر واحد اینچ و کوچکتر یا این که معادل قطر بیرونی میباشد و می توان ذکر کرد که NPS رند گردیده قطربیرونی لوله و معرفی اندازه و سایز لوله ها میباشد. به عنوان مثال، لوله 12 اینچ یا این که NPS 12 دارنده قطر بیرونی 12.750 میلی متر بوده، دراین شیوه NPS 12 متداول میباشد. برای سایر سایز لوله ها هم همینگونه عدد قطر بیرونی و معرفی اندازه و سایز لوله ها رند گردیده و NPS بدست میاید و برای سایز های فراتر یا این که متساوی 14 اینچ، عدد NPS و قطر بیرونی یکسان میباشد. برای بدست آوردن قطر حقیقی و واقعی لوله از سایز رند گردیده آن بایستی به استاندارد رجوع کرد.
طریق بیان میلی متری معرفی اندازه و سایز لوله ها: طرز دیگر اسم گذاری سایز لوله، اسم گذاری لوله به طرز DN میباشد که این نحوه سایز لوله را به واحد میلی متر بیان میکند. جذاب میباشد بدانید که DN و NPS یک لوله قابل تبدیل به هم میباشند. برای سایز لوله های بزرگتر یا این که هم اندازه 4 اینچ، با ضرب NPS در 25، DN لوله بدست میآید که به عنوان مثال، NPS 4 برابر با DN 100 میباشد.
ضخامت لوله: به مسافت مابین قطر داخلی و قطر بیرونی لوله، ضخامت لوله میگویند که برای بیان ضخامت لوله دو شیوه وزنی (Manufacture Weight) و شیوه Schedule موجود است. انگیزه اصلی بیان و معرفی اندازه و سایز لوله ها و ضخامت لوله تولید گویش مشترک دربین طراح و سازنده میباشد. شما تحت عنوان یک طراح سایز لوله و ضخامت لوله را احتساب میکنید و برای توصیه این لوله به تولیدکننده نیاز به یک زبان مشترک دارید که این زبان مشترک به وسیله دو طریق وزنی و Schedule تولید میگردد.
نحوه وزنی: طرز وزنی در هر سایز لوله و معرفی اندازه و سایز لوله ها، سه نوع برای انتخاب ضخامت را معرفی مینماید.
استاندارد (STD)، سنگین (XS)، فوق سنگین (XXS)
یعنی یک لوله با سایز 14 اینچ، میتواند ضخامت 9.53 میلی متر و وزن 81.3 کیلوگرم بر متر را داشته باشد و به طور STD توصیه گذاری شود یا این که دارنده ضخامت 12.7 میلی متر و وزن 107.4 کیلوگرم بر متر بوده و به طور XS توصیه گذاری میشود و یا این که دارنده ضخامت 50.8 میلی متر و وزن 307 کیلوگرم بر متر بوده و به طور XXS توصیه گذاری میشود. گزینش این مورد که معرفی اندازه و سایز لوله ها STD باشد یا این که XS و یا این که XXS بستگی به ضخامت بدست آمده لوله دارا است که شما تحت عنوان طراح با دقت به معرفی اندازه و سایز لوله ها، فشار و دمای پیاده سازی و … ضخامت لوله مایحتاج خویش را بدست میآورید.
انواع لوله و طرز نامگذاری
طرز schedule: نحوه وزنی در اختیار ما قرار میدهد یعنی برای هر ضخامت بدست آمده، صرفا 3 ضخامت برای پیشنهاد گذاری معرفی میکند. ارتقاء ضخامت لوله ها سبب بالا رفتن ضریب اطمینان سیستم میگردد اما بایستی بدانیم که در مسیر احتساب ضخامت ارتقا ضخامت هایی در نظر گرفته گردیده که برای ارتقا ایمنی کفایت مینمایند. طریق Schedule تعیین های بیشتری در قرار میدهد که سبب میگردد ضخامت قابل پیشنهاد با ضخامت به حساب آورده نزدیکتر باشد و هزینه پروژه نسبت به موقعیت گذشته کاهش یابد.
برای کربن استیل ها 11 ضخامت به طرز نامگذری Schedule بیان میشود و برای فولادهای ضد زنگ 5 طریق ارائه می گردد. برای کربن استیل ها، برای فولادهای ضد زنگ
مثلا در احتساب ضخامت برای سایز لوله 14 اینچ، عدد 4.75 میلی متر بدست آمده که طبق استاندارد معرفی اندازه و سایز لوله ها نزدیک ترین عدد به ضخامت بدست آمده، 6.35 بوده که طریق Sch10 میباشد که یعنی ما یک لوله با سایز لوله 14 اینچ و ضخامت sch10 پیشنهاد میدهیم.
ارتفاع لوله: لوله در شاخه های 6 متری و 12 متری ساخت می گردند که معمولا شاخه های 6 متری برای لوله کشی صنعتی و شاخه های 12 متری برای خطوط انتقال استعمال میگردند.
لوله در کل به فلزی و غیر فلزی تقسیم میشوند. نکته حائز اهمیت اینجاست که لوله های فلزی را با اینچ اندازه گذاری میکنند و لوله های پلاستیکی و معرفی اندازه و سایز لوله ها را با واحد متریک یا این که میلی متر اندازه گذاری میکنند. (سایز لوله ها) لوله فلزی مانند لوله گالوانیزه و فولادی سیاه و غیره… و قابل ذکر میباشد معمولا در لوله کشی آب ساختمان سایز لوله ها ی فلزی تا 6 اینچ کاربرد داراست و از آن فراتر معمولا به کار گیری نمیشود.
سایز لوله ها ی پلاستیکی و معرفی اندازه و سایز لوله ها یا این که غیر فلزی لوله پلی پرو پیلن یا این که به عبارتی PP:
سایز لوله پلی پروپیلن، لوله تلفیقی یا این که 5 لایه، لوله پوش فیت: لازم به توضیح میباشد که معمولا سایز 63 و 90 به وسیله سازندگان ساخت نمیشود.
استفاده از انواع لوله هاي مقاوم
به کارگیری از لوله هاي پلاستيكي پایین فشار و معرفی اندازه و سایز لوله ها، از حدود سال ۱۹۵۰ ميلادي بود. كاربري هاي اين لوله ها، انتقال آب، مواد شيميائي، سيالات خنك كننده و گرم كننده، مواد غذائي، دوغابها، گازها، هواي فشرده و سيستمهاي فضای خالی، چه در روي زمين و چه در زير زمين میباشد. لوله هاي پلي اتيلني تك جداره، از جملة اين لوله ها میباشند كه از آنان در فشارهاي بين ۲ تا ۴۰۰ بار، با قطرهاي زیاد استفاده کرد. ويژگي هاي منحصر به فرد لوله هاي پلي اتيلني نسبت به اشکال ديگر لوله باعث به آن گرديده كه سرعت به کارگیری از آن در شبكه هاي انتقال و توزيع آب نسبت به ديگر مورد ها بسيار بيشتر باشد مزاياي كاربرد پلي اتيلن نسبت به ساير مواد به طور خلاصه عبارتست از:
مقاومت مكانيكي مطلوب در عين داشتن دانسيته پايين، مقاومت شيميايي بالا، معرفی اندازه و سایز لوله ها مقاومت سايشي بسيار عالي، طول عمر مناسب، بهداشتي و غير سمي بودن، خرابی ناپذيري، قابليت حمل ونقل و جابجائي سهل، تنوع در سايز، مقاومت بسيار عالي درمقابل زمین لرزه، انعطاف پذيري بسيار عالي، مقاومت در قبال اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمزرنگ،مصون از زنگ زدگي
زبري بسيار معدود، قابليت جوش پلاستيک، عايق صوتي، عايق حرارتي، عايق الکتريکي استاندارد های ملی کشورایران
لوله های فلزی دارنده ضخامت استاندارد بوده و با اعتنا به اندازه و وضعیت حمل ارتفاع نخستین و پیشنهاد مصرف کننده ایجاد آنان به ارتفاع 6,12,24 متر ساخت و به بازار مصرف عرضه میگردد. معرفی اندازه و سایز لوله ها و همگی لوله های مصرف شده در آبرسانی مبتنی بر استاندارد جمهوری اسلامی ایران ISIR3765 هست.
استاندارد های BSI
BSI 3505: لوله های پی او سی برای به کار گیری در تاسیسات آبسرد و معرفی اندازه و سایز لوله ها
BSI 3506: لوله های پی او سی برای به کار گیری در تاسیسات صنعتی
BSI 3867: قطر بیرونی و فشار اسمی لوله های پلاستیکی
BSI 4364: اتصالات و تعلقات برای استعمال در لوله های PVCتحت فشار
BSI 2494: لاستیک, آب بندی برای لوله های آبرسانی و زهکشی و فاضلابی
BSI 5481: ویژگی ها لوله ها و متعلقات پی او سی برای لوله های فاضلابی ثقلی
کاربردهای متنوع انواع لوله ها
لوله های pvc: سیستم فاضلاب خانگی، حافظ کابلهای برق و مخابرات، سیستم انتقال آب زیر فشار
لوله پلی بوتیلن: کانال آب پاشی و آبرسانی سرد و گرم، انتقال آب شهری و دربین شهری، سیستم های گرمایشی وسرمایشی، انتفال مواد شیمیایی در دما بالا
ساختار لوله های تلفیقی: لوله های تلفیقی و معرفی اندازه و سایز لوله ها به دو نوع ی کلی لوله های سه لایه و لوله های پنج لایه تقسیم میشوند.لایه میانی در لوله های سه لایه ,عمدتا” از متاع کوپلیمر اتیلن – وینیل الکل (EVOH) هست.این لایه در لوله های پنج میتواند از یک میلیمتر مقاوم در قبال اکسیژن یا این که فلز آلومینیوم باشد.
به کارگیری از آلومینیوم آلیاژی که دارنده استحکام بالا است دارنده دو مزیت میباشد: استحکام بالای لوله و امکان جوش بهتر
تعیین ماده تشکیل دهنده لایه های بیرونی و درونی لوله های تلفیقی به دسته کاربرد آنها بستگی دارد. این لایه ها از پلی پروپیلن(pp-r) پلی اتیلن, پلی اتیلن کانالی گردیده (pex) یا این که پلی اتیلن مقاوم در قبال گرما (pe-rt) گزینش نمود. پلی اتیلن یا این که (pex) اول پلیمری گزینه به کارگیری در ساخت لوله های تلفیقی میباشد که در واقع پلی اتیلن میباشد که ساختار مولکولی طولی آن با روشهای شیمیایی (یا این که بوسیله تشعشع) به ساختار کانال ای تبدیل گردیده و در پلیمر بتواند کار توان حرارت و فشار بیشتری را داشته باشد.
کاربرد لوله های 5 لایه در صنعت طبی: در صنعت غذایی, دارویی و همینطور مواد شیمیایی که در دماهای آب جوش است, قابلیت و امکان به کارگیری از لوله های تلفیقی پنج لایه (PRT-AL-PER) و (PEX-AL-PEX) امکان پذیر است. این لوله ها در صنعت های طبابت نظایر گازهای طبیعی و همینطور سیستم های دیالیز گزینه به کارگیری قرار می گیرند و در صنعت های سنگین مانند کشتی سازی و ماشین سازی و همینطور در کارخانجات ایجاد مواد شیمیایی که نمیتوان از لوله ها ی فلزی بهره مند شد می اقتدار این لوله ها را به عمل موفقیت.
معرفی اندازه و سایز لوله ها در لولههای پلیاتیلن: لولههای پلیاتیلن از پرکاربردترین تولیدات پلیمری میباشند که با سایز و اندازههای متعدد کمتر از یک تا ۲۴ اینچ (۱۶ تا ۶۳۰ میلیمتر) ساخت می شوند و میزان سایزبندی طبق استاندارد بینالمللی و استاندارد INSO 14427، برحسب میلیمتر میباشد.